Theo những ghi nhận đọc được trên Internet thì bài "Mùa Thu Chết" được
nhạc sĩ Phạm Duy (1921-2013) sáng tác vào năm 1970, và đã gắn liền với tên
tuổi của nữ ca sĩ Julie Quang trong một thời gian rất dài, thời bấy giờ.
Lời của bản nhạc dựa trên ý của bài thơ ngắn "L'Adieu" của một thi
sĩ người Pháp rất nổi danh ở đầu thế kỷ thứ 20, Guillaume Apollinaire, đã được
thi sĩ Bùi Giáng dịch qua thơ Việt ngữ.
L'Adieu
J'ai cueilli ce brin de bruyère
L'automne est morte souviens-t'en
Nous ne nous verrons plus sur terre
Odeur du temps Brin de bruyère
Et souviens-toi que je t'attends
-- Guillaume Apollinaire
(1880-1918)
Vĩnh Biệt
Ta ngắt đi một cành hoa thạch thảo
Em nhớ cho mùa thu đã chết rồi
Chúng ta sẽ không tương phùng được nữa
Mộng trùng lai không có ở trên đời
Hương thời gian mùi thạch thảo bốc hơi
Và nhớ nhé ta đợi chờ em đó...
-- Bùi Giáng
(1926-1998)
Bài nhạc của Phạm Duy chỉ giữ nguyên văn hai câu đầu của bài thơ do Bùi Giáng
chuyển dịch. Tuy thế, vẫn giữ được nguyên ý của bài thơ.
Qua thời gian, bài thơ này đã được diễn, giải, rất nhiều, bởi tính trừu tượng
của nó. Thế nhưng, nếu chúng ta gộp chung tất cả những bài phân tích, thì nhận
thấy rằng:
Đây là bài thơ mô tả về sự mất mát và ký ức của tình yêu, của tuổi trẻ sống
trong thời kỳ hậu Thế Chiến Thứ Nhất.
Thạch thảo là một loài hoa, thường là màu tím, mọc thành từng cụm thấp, trên
những khu đồi cao. Đặc biệt là nở hoa trong ba mùa Đông, Xuân, Hạ, và tàn lụi
vào mùa Thu. Có lẽ vì thế mà Apollinaire đã dùng biểu tượng hoa thạch thảo
không nở vào mùa Thu để nhấn mạnh ý tưởng rằng mùa Thu đã chết, như cuộc tình
đã tan.
Bởi vì mùa Thu vẫn được xem là mùa của thi ca, và khi mùa Thu đã chết thì thi
ca cũng chẳng còn! Có còn chăng, chỉ là buồn thảm ở lại với thế gian.
Một so sánh trừu tượng quá tuyệt vời.
Thế nhưng kỷ niệm về những năm tháng bình yên, trong đó có những kỷ niệm êm
đềm của tình yêu trước khi bị chiến tranh tàn phá, vẫn mãi còn trong ký ức của
người ở lại. Hương thời gian vẫn mãi thơm mùi hoa thạch thảo, và em hãy nhớ
rằng ta vẫn mãi mãi chờ em.
Bài thơ đã có từ hơn một thế kỷ, bài nhạc cũng đã qua hơn năm mười năm, và
cuộc chiến Quốc-cộng bi thương cũng đã trôi qua được nửa đời người. Vết
thương nào thì rồi cũng sẽ lành, hoặc cũng sẽ bị lãng quên trong quá khứ,
hay cũng sẽ phai mờ dần theo thời gian.
Nơi đây, qua phần nhạc đệm Karaoke của Kim Quy, xin mời quý vị nghe Bùi Phạm
Thành hát bản "Mùa Thu Chết" như một biểu tượng của việc
"đốt lò hương cũ, nghe bài hát xưa."
Post a Comment