Công Án Thiền: 16 - Phía Nam Núi

Thiền viện Thạch Sương phía Nam

Quán Khê phía Bắc đôi đàng cách chia

Hai bên của ngọn núi kia

Bên nam bên bắc phân chia rõ ràng.

Một thiền sinh bắc qua nam

Xem sự khác biệt bắc nam thế nào.

Thạch Sương nói “Chẳng khác nhau."

Thiền sinh kia chẳng biết sao trả lời

Về thưa với Quán Khê thôi

Quán Khê mới nói những lời như sau

“Đáng lý anh nên nói câu

Thiên Đàng tôi chẳng bao lâu sẽ về."

Có lẽ chúng ta đã nghe

“Cỏ nhà hàng xóm có bề xanh hơn."

So sánh là chuyện bình thường

Nhưng người giác ngộ chẳng vương điều này

Được thua, hơn kém, đúng sai

Đều là những chuyện bên ngoài thế nhân

Chân lý luôn ở bên trong

Hãy tự thắp đuốc mới mong tỏ tường..

Bùi Phạm Thành

Ngày 27 tháng 12 năm 2022

---

16. Phía Nam Núi

Thạch Sương sống và dạy ở phía Nam núi. Và Quán Khê sống và dạy ở phía Bắc ngọn núi. Một hôm, một thiền sinh ở thiền viện phía Bắc đến thiền viện phía Nam, hỏi đạo Thạch Sương. Thạch Sương bảo anh ta:

Thiền viện phía Nam của tôi cũng chẳng hơn gì thiền viện phía Bắc.

Thiền sinh không biết trả lời thế nào. Khi anh ta trở về, và thuật lại cho Quán Khê nghe. Quán Khê bảo:

Đáng lẽ anh phải bảo cho ông ta (Thạch Sương) biết là tôi sẽ nhập Niết Bàn bất cứ lúc nào.

Như câu nói: “Cỏ nhà hàng xóm thì luôn luôn xanh hơn”. Vì vậy một kẻ sống trong thế giới so sánh sẽ luôn tìm một bãi cỏ xanh hơn như thiền sinh này. Thạch Sương chỉ cho anh ta bằng cách quả quyết rằng thiền viện mà anh ta vừa rời bỏ có những điều hay để học. Bối rối về thái độ không cạnh tranh này, người thiền sinh không biết làm sao trả lời. Nhưng Quán Khê lại trả lời với lời khen đó với câu: Tôi sắp nhập Niết bàn rồi.

Cả hai bậc thầy đều cố gắng trỏ cho ông tăng biết chân lý không ở đâu cả, nếu không ở bên trong.

16. The Southern Mountain

Sekiso (石霜慶諸, Shih-shuang Ch'ing-chu, Sekiso Keisho, 807-888) lived and taught on the Southern Mountain, and Kankei lived and taught on the Northern Mountain. One day a monk came from the Northern Monastery to the Southern Monastery in search of teaching. Sekiso said to him, "Mv Southern Monastery is no better than the Monastery in the North." The monk did not know what reply to make. When he returned to Kankei and told him the story, Kankei said, "You should have told him that I am ready to enter Nirvana any day"

As the saying goes, the neighbors' grass is always greener. So one who lives in the world of comparison will always seek a greener pasture, as did this monk. Sekiso pointed this out to the monk by assuring him that the monastery he had just left was every bit as good a place to learn. Unnerved by this noncompetitive attitude, the monk didn't know how to reply. But his former teacher responded to the compliment by saying, "I am ready to die any day."

Both teachers were trying hard to show the monk that truth is nowhere if not within.