Bài Thơ Ngắn Số 18 (Sonnet 18) Của William Shakespeare

William Shakespeare, không rõ ngày sanh, nhưng được rửa tội ngày 26 tháng 4 năm 1564 – mất ngày 23 tháng 4 năm 1616. Ông là nhà viết kịch, thi sĩ và kịch sĩ. Ông được xem là nhà văn vĩ đại nhất của văn chương tiếng Anh và là nhà viết kịch lừng danh nhất thế giới. Tác phẩm của ông gồm có 39 vở kịch và 154 bài thơ ngắn gọi là sonnet, thể loại thơ gồm 14 câu, cùng với ba bài thơ dài theo thể kể chuyện. Những vở kịch của ông đã được phiên dịch qua, hầu hết, các ngôn ngữ của nhân loại, đồng thời được trình diễn nhiều hơn bất cứ nhà soạn kịch nào. Cho đến ngày nay, ông vẫn là người có ảnh hưởng mạnh mẽ đến tác giả và văn chương Anh; và tác phẩm của ông vẫn được học hỏi và phân tích, bởi vì lối hành văn và từ ngữ cổ điển; đồng thời nội dung các bài thơ hầu hết là ví von, ẩn chứa ý nghĩa và quan điểm ông về cuộc đời.

Sonnet là thể thơ có nguồn gốc từ thế kỷ thứ 13 ở nước Ý, thời đế quốc La Mã, nhưng không mấy phổ biến. Shakespeare là người thành công trong việc phổ biến nó qua văn chương Anh, thế cho nên có nhiều người vẫn xem Shakespeare là cha đẻ của thể thơ này. Tương tự như tên cụ Nguyễn Du đã gắn liền với thể thơ Lục-Bát của văn chương Việt Nam.

Từ ngữ "sonnet" có nguồn gốc từ tiếng Ý "sonetto" có nghĩa là "bài hát ngắn", có nguồn gốc từ tiếng Latin "sonus", có nghĩa là "âm thanh".

Thể thơ sonnet gồm 14 câu, với ba đoạn đầu, mỗi đoạn 4 câu, và kết thúc bằng 2 câu kết. Về vần điệu thì câu lẻ vần với câu lẻ (1,3) và câu chẵn vần với câu chẵn (2,4) của 3 đoạn đầu, hai câu kết vần với nhau. Số chữ thì tương tự như nhiều thể thơ của châu Âu, bởi vì đa âm, nên không có quy luật nhất định, nhưng thường là từ 8 đến 10 chữ.

Trong tập thơ được xuất bản lần đầu năm 1609, gồm 154 bài. Cũng giống như các vở kịch, những bài sonnet của Shakespeare, hầu hết, nói về tuổi trẻ, tình yêu và cái chết. Dường như đối với ông, đó là "circle of life - vòng đời", bỏ qua tuổi ấu thơ vì chưa đủ trí khôn để vướng vào "tham, sân, si". Trong khi đó quan điểm Á đông "Sinh, Lão, Bệnh, Tử", với tuổi thơ "hiền lành và hồn nhiên" qua câu "nhân chi sơ, tánh bản thiện".

Những bài Sonnet của Shakespeare là những bài thơ không tên, và thường được đời sau dùng câu đầu tiên làm tựa đề, bởi vì đó là ý chính để mở đầu câu chuyện của bài thơ. Dựa theo số lần được tìm đọc trên các trang mạng xã hội, thì bài số 18 là bài được quần chúng ưa thích nhất. Đại ý của bài này nói rằng tuổi thanh niên là tuổi đẹp nhất của đời người, đẹp đẽ, rực rỡ như những ngày nắng hè; và cũng như ngày hè, đời người rồi cũng qua đi. Thế cho nên hãy trân trọng, đừng phung phí cuộc đời.

Sonnet 18 Shall I compare thee to a summer’s day? Thou art more lovely and more temperate: Rough winds do shake the darling buds of May, And summer’s lease hath all too short a date. Sometime too hot the eye of heaven shines, And often is his gold complexion dimmed; And every fair from fair sometime declines, By chance, or nature’s changing course, untrimmed. But thy eternal summer shall not fade, Nor lose possession of that fair thou ow’st; Nor shall Death brag thou wander’st in his shade When in eternal lines to time thou grow’st. So long as men can breathe or eyes can see, So long lives this, and this gives life to thee. William Shakespeare https://en.wikipedia.org/wiki/Sonnet_18

Bài 18 Tuổi thanh niên như ngày hè Tâm hồn tươi sáng vỗ về nâng niu Nụ hoa trong gió lay nhiều Và hè thì chẳng bao nhiêu tháng ngày. Đôi khi ánh mắt nồng say Dáng thiên thần đó ngất ngây ánh vàng Một trang tuấn tú dịu dàng  Thiên nhiên sao lại dễ dàng đổi thay. Nhưng hè đừng để nhạt phai Tuổi xanh đừng để thoát ngoài tầm tay Tử thần cũng tránh nơi đây Để cho mạch sống tháng ngày vươn lên. Ngực còn thở mắt còn nhìn Đó là mạch sống ngay trên đời này. Bùi Phạm Thành Ngày 23 tháng 5 năm 2023