Giai Thoại Văn Chương: Tô Đông Pha và Phật Ấn

Chuyện kể rằng Tô Đông Pha

Đến gặp Phật Ấn để mà hàn huyên

Trong khi bàn luận về Thiền

Đông Pha hỏi Phật Ấn liền một câu:

"Ngài xem tôi đây ra sao?"

Phật Ấn nghiêm nghị nhìn vào Đông Pha

"Người ngồi ở trước mặt ta

Như một vị Phật thật là chẳng sai."

Rồi thì hỏi lại "Thưa ngài

Dưới mắt ngài thấy tôi thời giống ai?"

Đông Pha nhếch môi mỉm cười:

"Phân bò một bãi tôi thời nhìn ra."

Sau khi Đông Pha về nhà

Khoe với em gái chuyện qua vừa rồi.

Nghe xong Tiểu muội ngỏ lời:

"Lại thua ông ấy nữa rồi anh ơi

Vạn Pháp tâm tạo mà thôi

Tâm Phật thì thấy Phật nơi mọi người

Tâm phân thì nhìn khắp nơi

Người hay ta cũng đồng thời là phân."

Đông Pha nín lặng cúi gầm

Tham, Sân, Si ấy khổ tâm một đời.

Bùi Phạm Thành

(Ngày 11 tháng 3 năm 2023)

---

Giai thoại văn chương cổ có nói về danh sĩ Tô Đông Pha, người tài giỏi nhưng có tánh kiêu ngạo và ganh tị với những danh nhân đồng thời, như Tể tướng Vương An Thạch và Thiền sư Phật Ấn. Dưới đây là một trong những giai thoại. 

Một hôm, Tô Đông Pha đến thăm Thiền sư Phật Ấn để luận về Thiền, Đông Pha hỏi Phật Ấn:

- Ngài thấy tôi thế nào?

Phật Ấn đáp:

- Giống như một ông Phật!

Đông Pha nghe nói vô cùng thích thú. Phật Ấn hỏi lại Tô Đông Pha:

- Ông thấy tôi ra sao?

Đông Pha đáp:

- Giống một đống phân bò!

Phật Ấn không nói gì. Đông Pha cho rằng mình đã thắng một keo, lòng rất sung sướng, về nhà khoe với người em gái là Tô tiểu muội. Thế nhưng, sau khi nghe câu chuyện, Tô tiểu muội nói:

- Anh lại thua ông ấy một phen nữa rồi!

Đông Pha hỏi tại sao, thì Tô tiểu muội giải thích rằng:

- Nhà Phật có câu "Vạn Pháp duy tâm tạo". Thiền sư Phật Ấn là người đắc ngộ, có tâm Phật nên nhìn đâu cũng thấy Phật. Còn anh là người hẹp hòi, tâm trí như bãi phân bò, nên nhìn đâu thì cũng chỉ thấy phân bò.

Tô Đông Pha nghe em gái nói thế, chỉ biết cúi đầu im lặng.

Chú thích:

Vạn pháp duy tâm tạo: Mọi sự đều do ý nghĩ của mình mà ra.