101 Truyện Thiền: 98 - Không Vướng Mắc

98. Không Vướng Mắc

Kitano Gempo

Trụ trì chùa Eihei

Năm một chín ba ba

Thọ chín hai, tạ thế.

Sư cố gắng cả đời

Quyết tâm và quyết chí

Để làm một thiền sư

Không vướng mắc điều gì.

Năm sư hai mươi tuổi

Sống cuộc đời khất sĩ

Gặp một khách lữ hành

Dưới tàn cây ngồi nghỉ.

Người lữ hành mời thuốc

Kitano nhận lời

Hút thử một điếu thuốc

Vì lúc ấy đang đói.

Kitano nhận xét

“Hút thuốc thật khoan khoái"

Người lữ hành dư điếu

Tặng cho ông một cái.

Rồi ông cảm nhận rằng:

“Những thứ làm khoan khoái

Khiến sao lãng việc thiền

Như thế là có hại

Ta phải dừng ngay lại

Không để bị mê hoặc."

Nên ông vứt điếu đi

Trước khi quá vướng mắc.

Đến năm hăm ba tuổi

Ông nghiên cứu Kinh Dịch

Hiểu nguyên lý trời đất

Bói toán rất chuẩn đích.

Vào lúc trời mùa Đông

Tuyết phủ và giá băng

Ông viết thư cho thầy

Để xin quần áo ấm.

 

Nhờ một người lữ hành

Đem thư về cho thầy

Nhưng qua hết mùa Đông

Quần áo đâu chẳng thấy.

Ông bốc một quẻ Dịch

Xem sự thể ra sao

Chắc thư đã đi lạc

Nên không có quần áo.

Quả nhiên đúng như vậy

Vì nhận được thư thầy

Việc ông xin quần áo

Thầy không nhắc chuyện ấy.

Ông tự nhủ thầm rằng:

“Nếu ta giỏi bói Dịch

Sẽ lơ là về thiền."

Nên ông bỏ kinh Dịch.

Năm ông hăm tám tuổi

Ông chuyển qua học tập

Thư pháp và thơ Tàu

Thầy khen là bậc nhất.

Kitano nghĩ rằng:

“Nếu vướng vào văn thơ

Thì sẽ thành thi sĩ."

Từ đó không làm thơ.

           oOo

Tu hành là buông bỏ

Không vướng mắc điều gì

Từ cõi không khi đến

Về cõi không lúc đi.

Bùi Phạm Thành

(Ngày 2 tháng 6, 2020)

---

Kitano Gempo, trụ trì chùa Eihei, mất năm 1933 hưởng thọ 92 tuổi. Sư đã cố gắng cả đời để không vướng mắc vào điều gì. Năm 20 tuổi, là khất sĩ, sư gặp một một khách lữ hành hút thuốc. Hai người đang đi xuống một dốc núi với nhau, họ cùng dừng lại nghỉ dưới một tàn cây. Người khách lữ hành mời Kitano hút thuốc, Kitano nhận, vì quá đói lúc đó.

“Hút thuốc thật là khoan khoái,” Kitano bình phẩm. Người kia tặng Kitano một cái ống điếu dư và ít thuốc rồi hai người chia tay.

Kitano cảm nhận: “Những thứ khoan khoái như thế này có thể làm xáo trộn thiền định. Trước khi đi quá xa, ta phải ngừng ngay.” Thế cho nên Kitano vứt cái ống điếu và thuốc lá đó đi.

Vào năm 23 tuổi Kitano học Kinh Dịch, nguyên lý sâu thẳm nhất về vũ trụ. Lúc đó là mùa đông và Kitano cần quần áo ấm. Sư viết thơ cho sư phụ ở cách đó cả trăm dặm, nói với sư phụ cái sư cần, và trao lá thơ cho một khách lữ hành nhờ chuyển. Gần cả mùa đông trôi qua và chẳng có hồi âm lẫn quần áo ấm. Vì vậy Kitano bốc quẻ Dịch, có dạy trong Kinh Dịch, để biết là lá thơ sư gửi có thất lạc không. Quẻ bói cho biết là lá thơ đã thất lạc. Một lá thơ sư nhận được của sư phụ sau đó chẳng nhắc gì về áo quần cả.

“Nếu ta có thể bói Dịch đúng đến như vậy, ta có thể lơ là thiền định,” Kitano cảm nhận. Vì vậy Kitano bỏ môn học tuyệt diệu này và không bao giờ dùng đến quyền lực của Kinh Dịch nữa.

Khi 28 tuổi Kitano học thư pháp và thơ Trung quốc. Sư trở thành điêu luyện trong các nghệ thuật này đến nỗi sư phụ của sư đã hết lời ca ngợi. Kitano suy nghĩ: “Nếu ta không ngừng bây giờ, ta sẽ thành một thi sĩ, chứ không là Thiền sư.” Vì vậy sư không bao giờ làm thơ nữa.

---

Non-Attachment

Kitano Gempo, abbot of Eihei temple, was ninety-two years old when he passed away in 1933. He endeavored his whole life not to be attached to anything. As a wandering mendicant when he was twenty he happened to meet a traveler who smoked tobacco. As they walked together down a mountain road, they stopped under a tree to rest. The traveler offered Kitano a smoke, which he accepted, as he was very hungry at the time.

“How pleasant this smoking is,” he commented. The other gave him an extra pipe and tobacco and they parted.

Kitano felt: “Such pleasant things may disturb meditation. Before this goes too far, I will stop now.” So he threw the smoking outfit away.

When he was twenty-three years old he studied I-Ching, the profoundest doctrine of the universe. It was winter at the time and he needed some heavy clothes. He wrote to his teacher, who lived a hundred miles away, telling him of his need, and gave the letter to a traveler to deliver. Almost the whole winter passed and neither answer nor clothes arrived. So Kitano resorted to the prescience of I-Ching, which also teaches the art of divination, to determine whether or not his letter had miscarried. He found that this had been the case. A letter afterwards from his teacher made no mention of clothes.

“If I perform such accurate determinative work with I-Ching, I may neglect my meditation,” felt Kitano. So he gave up this marvelous teaching and never resorted to its powers again.

When he was twenty-eight he studied Chinese calligraphy and poetry. He grew so skillful in these arts that his teacher praised him. Kitano mused: “If I don’t stop now, I’ll be a poet, not a Zen teacher.” So he never wrote another poem.