101 Truyện Thiền: 84 - Bạn Thật
84. Bạn Thật
Truyện cổ xưa bên Tàu
Có hai người bạn thiết
Một người đàn thật hay
Một người nghe thật tuyệt.
Khi tiếng đàn mạnh mẽ
Hùng vĩ vút lên cao
Người nghe lên tiếng nói:
“Tôi thấy được núi cao.”
Khi tiếng đàn ngân lên
Nhẹ nhàng và dịu êm
Người nghe lên tiếng nói:
“Như nước chảy êm đềm."
Người nghe bị bệnh chết
Người đàn cắt đứt dây
Không bao giờ đàn nữa
Tri âm nghĩa từ đấy.
oOo
Truyện xưa và tích cũ
Về Bá Nha, Tử Kỳ
Là bạn thiết hiểu nhau
Tri âm và tri kỷ.
Bùi Phạm Thành
(Ngày 17 tháng 5, 2020)
Ngày xưa lâu lắm rồi ở Trung quốc có hai người bạn, một người đàn hay và
một người nghe giỏi.
Khi người đàn về núi cao, người nghe nói:
“Tôi có thể thấy núi cao trước mặt chúng ta.”
Khi người đàn về nước, người nghe nói: “Đây là dòng suối chảy!”
Nhưng người nghe gặp bạo bệnh mà chết. Người đàn cắt đứt dây đàn và không
bao giờ đàn nữa. Từ đó trở đi, cắt đứt dây đàn là biểu tượng của tình bạn
thắm thiết.
True Friends
A long time ago in China there were two friends, one who played the harp
skillfully and one who listened skillfully.
When the one played or sang about a mountain, the other would say:
“I can see the mountain before us.”
When the one played about water, the listener would exclaim:
“Here is the running stream!”
But the listener fell sick and died. The first friend cut the strings of
his harp and never played again. Since that time the cutting of harp
strings has always been a sign of intimate friendship.
Phụ chú:
Trong Truyện Kiều, cụ Nguyễn Du cũng nhắc đến sự tích tri âm "Bá Nha - Tử Kỳ"
trong các câu:
0385. Nàng rằng: Gió bắt mưa cầm,
0386. Đã cam tệ với tri âm bấy chầy.
và
0463. Chàng rằng: Nghe nổi cầm đài,
0464. Nước non luống những lắng tai Chung Kì.
Và với đoạn tả Kiều gẩy đàn cho Kim Trọng nghe thì đúng là tri âm:
0471. So dần dây vũ dây văn,
0472. Bốn dây to nhỏ theo vần cung thương.
0473. Khúc đâu Hán Sở chiến trường,
0474. Nghe ra tiếng sắt tiếng vàng xen nhau.
0475. Khúc đâu Tư Mã Phượng Cầu,
0476. Nghe ra như oán như sầu phải chăng.
0477. Kê Khang này khúc Quảng Lăng,
0478. Một rằng lưu thủy một rằng hành vân.
0479. Quá quan này khúc Chiêu Quân,
0480. Nửa phần luyến chúa nửa phần tư gia.
0481. Trong như tiếng hạc bay qua,
0482. Đục như nước suối mới sa nửa vời.
0483. Tiếng khoan như gió thoảng ngoài,
0484. Tiếng mau sầm sập như trời đổ mưa.
(Cảm ơn bạn ĐTK đã nhắc nhở về chuyện này)
Chú thích:
Sự Tích "Bá Nha - Tử Kỳ"
Post a Comment