Truyện Cổ Tích: Kêu Một Việc Được Ba Việc

Kêu Một Việc Được Ba Việc

Chuyện xưa có anh học trò

Rất là hay chữ nhưng mà chẳng may

Đi thi thì lại trượt ngay

Nhà nghèo nên chẳng được ai ưng về

Nghe chuyện ở núi cao kia

Đất, Trời thường đến bàn về dân gian

Nghĩ mình có việc kêu than

Anh ta quyết đến hỏi han Tiên, Thần.

Đi mãi, trời cũng tối dần

Ghé vào quán trọ dừng chân qua ngày

Chủ nhà trọ hỏi: “Thưa thầy

Đi đâu mà ghé chốn này đêm khuya?”

Anh rằng: “Chẳng hiểu lẽ chi

Tôi học thì giỏi đi thi trượt hoài

Cửa nhà eo hẹp trong ngoài

Bao lần hỏi vợ chẳng ai bằng lòng

Thế nên tôi quyết gắng công

Hỏi Trời sao phận long đong thế này?”

Chủ nhà trọ liền nói ngay:

“Tôi có con gái đến ngày cặp kê

Nhưng không hiểu vì lẽ chi

Xưa nay câm nín chẳng hề nói năng

Nhờ thầy thưa với Trời rằng

Cho con tôi được nói năng bình thường.”

Nhận lời anh lại lên đường

Lại ghé quán trọ bên đường nghỉ ngơi

Chủ nhà hỏi han đôi lời

Nghe chuyện, chủ trọ ngỏ lời than van:

“Sau vườn có ba cây cam

Một cây có trái thật ngon lắm kìa

Nhưng còn hai cây cam kia

Xum xuê cành lá chẳng hề ra cam

Nhờ thầy lên tiếng hỏi han

Gia đình tôi sẽ tạ ơn cùng thầy.”

Nhận lời, sáng ra đi ngay

Đi mãi đến bến sông này mênh mông

Nhìn quanh vắng lặng như không

Thuyền bè chẳng có, qua sông thế nào?

Phân vân chưa biết tính sao

Thấy con cá chép, lớn sao quá chừng

Chợt con cá chép hỏi rằng:

“Thầy đứng nơi đó, phải chăng ngóng đò?

Sông này không có thuyền đò

Thầy chẳng có thể qua bờ bên kia

Thầy qua bên ấy làm chi

Xem tôi có thể giúp gì được chăng?”

Anh bèn kể nỗi khó khăn

Cá chép lại nói: “Cũng rằng như tôi

Chẳng cá nào lớn bằng tôi

Thế mà thi mãi chẳng thời hoá long

Vượt Vũ Môn thì hoá rồng

Nguyên do nào khiến tôi không hoá rồng

Nay tôi đưa thầy qua sông

Nhờ thẩy bẩm việc hoá rồng dùm tôi.”

Người học trò liền nhận lời

Lên lưng cá chép để ngồi qua sông

Rồi anh tiếp tục gắng công

Đi mãi cũng đến dưới chân núi này

Lễ vật anh đem ra bày

Van vái Trời, Đất ngồi đây đợi chờ

Phút chốc thì Tiên hiện ra

Hỏi: “Ngươi tìm đến kêu ca việc gì?”

Nghĩ về lời hứa trước kia

Đem lời cá chép hỏi về nguyên do

Tiên rằng: “Cá chép tuy to

Nhưng răng có ngọc quá to nên là

Nặng quá không thể bay xa

Thế nên không thể hoá ra thành rồng.”

Đem chuyện cây cam hỏi rằng:

“Sao ba cây ấy chẳng bằng như nhau?”

Tiên rằng: “Chẳng ra quả đâu

Bởi vì dưới gốc chôn sâu chum vàng

Kim khắc Mộc thật rõ ràng

Bỏ Kim thì Mộc sẵn sàng trổ bông.”

Anh hỏi chuyện cô gái câm

Tiên rằng: “Chuyện ấy là phần nhân duyên 

Gặp người có kiếp tiền duyên

Tự nhiên sẽ mở miệng liền chớ sao.”

Chuyện mình chưa hỏi câu nào

Thì Tiên biến mất lúc nào chẳng hay.

Thôi thì đành quay về ngay

Đến sông cá chép hỏi ngay chuyện mình

Anh rằng: “Để cho nhẹ mình

Mới bay để hoá ra thành rồng kia

Há miện ra thì ô kìa

Anh lấy viên ngọc cá thì vụt bay.”

Về nhà có cây cam này

Đào lên thì quả có hai chum vàng

Chủ nhà cảm ơn vô vàn

Chia cho anh một chum vàng liền ngay.

Tới nhà cô câm lạ thay

Cô ta tíu tít chạy ngay ra mừng

Lời thương lời nhớ tưng bừng

Người cha mừng rỡ xem chừng vừa đôi

Thế là nên vợ chồng rồi

Nhờ chum vàng đó nên người giàu sang

Nhờ ngọc cá, đỗ làm quan

Một đời vợ đẹp con ngoan cả bầy.

Ngẫm ra ý câu chuyện này

Người có chữ Tín phúc dầy mai sau

Bởi tích này mới có câu

Tục ngữ “Một việc khẩn cầu được ba.” (*)

Bùi Phạm Thành

(ngày 1 tháng 5 năm 2022)

(*) Tục ngữ: “Kêu một việc, được ba việc.”