101 Truyện Thiền: 67 - Con Làm Gì Đấy! Thầy Nói Gì Vậy!

67. Con Làm Gì Đấy! Thầy Nói Gì Vậy!

Thiền sư tên Mu-nan

Học trò tên Shoju

Người học trò duy nhất 

Là truyền nhân đệ tử.

Một hôm thầy bảo rằng:

“Thầy bây giờ đã già

Con là người duy nhất

Đã học được tất cả.”

Thầy đưa cho Shoju

Một quyển sách về thiền

Chất chứa lời đạo pháp

Đã bảy đời lưu truyền.

Shoju thưa với thầy:

“Con không muốn nhận lấy

Nếu đó là sách quý

Xin thầy hãy giữ lấy.

Bởi vì con học thiền

Từ lời dạy của thầy

Cần gì phải giữ sách

Con hài lòng như vậy.”

Mu-nan nói: “Giữ sách

Để nhân gian biết rằng 

Người đang giữ quyển sách

Mới chính là truyền nhân." 

Thầy nhất định đưa sách

Nên Shoju cầm lấy

Rồi ném vào trong lò

Cho lửa đỏ đốt cháy.

Mu-nan nổi giận la:

“Con làm cái gì đấy!"

Shoju cũng lớn tiếng:

“Thầy nói cái gì vậy!"

           oOo

Sách không làm nên thiền 

Thiền là ở trong trí

Sách cho dẫu quý giá

Chỉ là vật vô tri.

Giữ sách không hiểu thiền

Thì nào có ích gì

Đã thông tuệ về thiền

Thì giữ sách làm gì.

Bùi Phạm Thành

(Ngày 24 tháng 2, 2020)

---

Trong thời hiện đại, có rất nhiều chuyện vô nghĩa được kể về thầy trò, và về việc kế thừa phương pháp giáo huấn của thầy truyền cho người đệ tử yêu thích. Tất nhiên Thiền phải được truyền thụ theo phương pháp từ tâm đến tâm, và trong quá khứ vẫn được làm như vậy. Sự im lặng và khiêm tốn ngự trị hơn là sự chuyên nghiệp và khẳng định. Người nhận được sự giáo huấn như vậy đã giấu kín vấn đề, có khi cả sau hai mươi năm. Chỉ cho đến khi một người khác phát hiện ra rằng một bậc thầy thực sự đang ở gần bên thì người ta mới biết rằng giáo lý đã có người thừa kế, và thậm chí sau đó sự việc đã nảy sinh một cách khá tự nhiên, và việc giảng dạy đã đi theo một phương pháp cá biệt. Không bao giờ một người thầy tuyên bố “Tôi là truyền nhân của vị-này-vị-nọ.” Những tuyên bố như vậy chính là bằng chứng ngược lại.

Thiền sư Mu-nan chỉ có một truyền nhân, tên là Shoju. Sau khi Shoju đã hoàn tất Thiền học, Mu-nan gọi Shoju vào phòng, và nói “Thầy già rồi, Shoju, con là người duy nhất sẽ tiếp tục gánh vác giáo pháp này. Đây là một quyển sách. Nó đã được truyền tay từ sư phụ này đến sư phụ khác cả 7 đời. Thầy cũng đã thêm nhiều điểm vào đó, theo hiểu biết của thầy. Quyến sách rất có giá trị, và thầy trao nó lại cho con làm biểu tượng cho sự thừa kế của con.”

Shoju trả lời “Nếu quyến sách quan trọng như vậy, thầy nên giữ nó. Con đã nhận Thiền của thầy không qua sách vở, và con rất hài lòng với điều như vậy.”

“Thầy biết vậy,” Mu-nan nói. “Dù sao thì quyển cách này cũng đã được 7 đời sư phụ mang nó, vậy con có thể giữ nó như là một biểu tượng là con đã tiếp nhận giáo pháp. Đây nè.”

Lúc đó hai người đang nói chuyện trước một lò than. Ngay khi quyển sách vừa chạm tay, Shoju ném nó ngay vào đống than đang cháy hừng hực. Shoju chẳng tha thiết gì đến việc sở hữu quyển sách.

Mu-nan, người trước đó chưa bao giờ nổi giận, la: “Con làm gì đấy!”

Shoju la lại: “Thầy nói gì vậy!”

---

What Are You Doing! What Are You Saying!

In modern times a great deal of nonsense is talked about masters and disciples, and about the inheritance of a master’s teaching by favorite pupils, entitling them to pass the truth on to their adherents. Of course Zen should be imparted in this way, from heart to heart, and in the past it was really accomplished. Silence and humility reigned rather than profession and assertion. The one who received such a teaching kept the matter hidden even after twenty years. Not until another discovered through his own need that a real master was at hand was it learned that the teaching had been imparted, and even then the occasion arose quite naturally and the teaching made its way in its own right. Under no circumstance did the teacher even claim “I am the successor of So-and-so.” Such a claim would prove quite the contrary.

The Zen master Mu-nan had only one successor. His name was Shoju. After Shoju had completed his study of Zen, Mu-nan called him into his room. “I am getting old,” he said, “and as far as I know, Shoju, you are the only one who will carry on this teaching. Here is a book. It has been passed down from master to master for seven generations. I have also added many points according to my understanding. The book is very valuable, and I am giving it to you to represent your successorhip.”

“If the book is such an important thing, you had better keep it,” Shoju replied. “I received your Zen without writing and am satisfied with it as it is.”

“I know that,” said Mu-nan. “Even so, this work has been carried from master to master for seven generations, so you may keep it as a symbol of having received the teaching. Here.”

They happened to be talking before a brazier. The instant Shoju felt the book in his hands he thrust it into the flaming coals. He had no lust for possessions.

Mu-nan, who never had been angry before, yelled: “What are you doing!”

Shoju shouted back: “What are you saying!”