101 Truyện Thiền: 61 - Gudo Và Thiên Hoàng

61. Gudo và Thiên Hoàng

Thiên hoàng Goyozei

Học Thiền với Gudo

Hỏi: “Tâm này là Phật?

Xin thầy giải thích rõ."

Thầy Gudo trả lời:

“Nếu tôi nói là 'đúng'

Thì Hoàng Thượng nghĩ rằng

Hoàng Thượng đã hiểu đúng

Nhưng thực ra là không

Nếu tôi nói là 'sai'

Khi Hoàng Thượng hiểu rõ

Thì là nói ngược lại."

Hôm khác Thiên Hoàng hỏi:

“Một người đã giác ngộ

Đi về đâu khi chết?"

Gudo trả lời rằng:

“Bần tăng không được biết."

Thiên Hoàng hỏi lại rằng:

“Tại sao thầy không biết?"

Gudo trả lời rằng:

“Vì bần tăng chưa chết."

Thiên Hoàng ngại hỏi thêm

Không thể hiểu vì khó

Gudo vỗ xuống sàn

Thiên Hoàng chợt tỉnh ngộ!

Sau khi đã giác ngộ

Tôn trọng thiền sư hơn

Mùa đông lạnh trong cung

Vẫn được phép đội nón.

Khi đã ngoài tám mươi

Giảng bài hay ngủ gục

Thiên Hoàng nhẹ nhàng lui

Để sư được yên giấc.

              oOo

Còn hỏi về Phật tâm

Còn hỏi về sinh tử

Còn hỏi về có không

Là người chưa giác ngộ.

Bùi Phạm Thành

(Ngày 22 tháng 7, 2019)

---

Thiên hoàng Goyozei học Thiền với Gudo. Thiên hoàng hỏi: “Trong Thiền, tâm này là Phật. Phải không?"

Gudo trả lời: “Nếu bần tăng nói là đúng, thì hoàng thượng sẽ nghĩ là hoàng thượng hiểu trong khi không hiểu. Nếu bần tăng nói là sai, thì bần tăng có thể nói ngược lại với điều hoàng thượng đã hiểu rất rõ.”

Một hôm khác, Thiên hoàng hỏi Gudo: “Người giác ngộ khi chết đi về đâu?”

Gudo trả lời: “Bần tăng không biết.”

“Tại sao thầy không biết?” Thiên hoàng hỏi.

“Tại vì bần tăng chưa chết,” Gudo trả lời.

Thiên hoàng ngại hỏi thêm về những điều mà trí óc Thiên hoàng không hiểu nổi. Nên Gudo vỗ tay xuống sàn như là để đánh thức Thiên hoàng, và Thiên hoàng giác ngộ!

Sau khi giác ngộ, Thiên hoàng càng tôn trọng Thiền và vị sư già Gudo hơn trước, ngay cả việc cho phép Gudo đội mũ trong hoàng cung trong mùa đông. Khi Gudo đã quá 80 tuổi, thiền sư thường ngủ gục trong khi giảng bài, và Thiên hoàng chỉ lặng lẽ lui sang phòng khác để người thầy yêu quý được nghỉ ngơi, điều mà cơ thể già lão của thầy đòi hỏi.

---

Gudo and the Emperor

The emperor Goyozei was studying Zen under Gudo. He inquired: “In Zen this very mind is Buddha. Is this correct?”

Gudo answered: “If I say yes, you will think that you understand without understanding. If I say no, I would be contradicting a fact which you may understand quite well.”

On another day the emperor asked Gudo: “Where does the enlightened man go when he dies?”

Gudo answered: “I know not.”

“Why don’t you know?” asked the emperor.

“Because I have not died yet,” replied Gudo.

The emperor hesitated to inquire further about these things his mind could not grasp. So Gudo beat the floor with his hand as if to awaken him, and the emperor was enlightened!

The emperor respected Zen and old Gudo more than ever after his enlightenment, and he even permitted Gudo to wear his hat in the palace in winter. When Gudo was over eighty he used to fall asleep in the midst of his lecture, and the emperor would quietly retire to another room so his beloved teacher might enjoy the rest his aging body required.