Truyện Ngụ Ngôn Của La Fontaine: Chim Én Và Các Con Chim Nhỏ

L’Hirondelle et les Petits Oiseaux

Une Hirondelle en ses voyages

Avait beaucoup appris. Quiconque a beaucoup vu,

Peut avoir beaucoup retenu.

Celle-ci prévoyait jusqu’aux moindres orages.

Et devant qu’ils fussent éclos

Les annonçait aux Matelots.

Il arriva qu’au temps que la chanvre se sème

Elle vit un Manant en couvrir maints sillons.

Ceci ne me plaît pas, dit-elle aux Oisillons,

Je vous plains : Car pour moi, dans ce péril extrême

Je saurai m’éloigner, ou vivre en quelque coin.

Voyez-vous cette main qui par les airs chemine ?

Un jour viendra qui n’est pas loin,

Que ce qu’elle répand sera votre ruine.

De là naîtront engins à vous envelopper,

Et lacets pour vous attraper ;

Enfin mainte et mainte machine

Qui causera dans la saison

Votre mort ou votre prison.

Gare la cage ou le chaudron.

C’est pourquoi, leur dit l’Hirondelle,

Mangez ce grain, et croyez-moi.

Les Oiseaux se moquèrent d’elle :

Ils trouvaient aux champs trop de quoi.

Quand la chènevière fut verte,

L’Hirondelle leur dit : Arrachez brin à brin

Ce qu’a produit ce maudit grain ;

Ou soyez sûrs de votre perte.

Prophète de malheur, babillarde, dit-on,

Le bel emploi que tu nous donnes !

Il nous faudrait mille personnes

Pour éplucher tout ce canton.

La chanvre étant tout-à-fait crue,

L’Hirondelle ajouta : Ceci ne va pas bien :

Mauvaise graine est tôt venue.

Mais puisque jusqu’ici l’on ne m’a crue en rien ;

Dés que vous verrez que la terre

Sera couverte, et qu’à leurs blés

Les gens n’étant plus occupés

Feront aux Oisillons la guerre ;

Quand reginglettes et réseaux

Attraperont petits Oiseaux ;

Ne volez plus de place en place :

Demeurez au logis, ou changez de climat :

Imitez le Canard, la Grue, et la Bécasse.

Mais vous n’êtes pas en état

De passer comme nous les déserts et les ondes,

Ni d’aller chercher d’autres mondes.

C’est pourquoi vous n’avez qu’un parti qui soit sûr :

C’est de vous renfermer aux trous de quelque mur.

Les Oisillons las de l’entendre,

Se mirent à jaser aussi confusément,

Que faisaient les Troyens quand la pauvre Cassandre

Ouvrait la bouche seulement.

Il en prit aux uns comme aux autres.

Maint oisillon se vit esclave retenu.

Nous n’écoutons d’instincts que ceux qui sont les nôtres,

Et ne croyons le mal que quand il est venu.

Livre I - Fable 8

Chim Én Và Các Con Chim Nhỏ

Một con chim Én đi nhiều

Bay xa, nhìn rộng lắm điều hiểu qua

Không phải là kẻ ba hoa

Đoán biết thời tiết thật là chẳng sai 

Cho người thuỷ thủ biết ngay

Để tránh cơn bão những ngày ra khơi.

Một hôm đang bay trên trời

Nhìn xuống dưới thấy một người nông dân

Đang đắp luống để cấy trồng

Én bèn nói với những đàn chim non

"Hãy tìm nơi khác được hơn

Nơi đây nguy hiểm từng cơn đang chờ

Nhìn tay người nông dân quơ

Vung tay rải hạt bây giờ chẳng sao

Nhưng tay ấy ngày mai sau

Sẽ vung lưới bắt chim vào trong ngay

Bị ăn thịt nếu chẳng may

Không thì cũng bị nhốt ngay trong lồng

Ham ăn mấy hạt gieo trồng

Tai hoạ sau đó vô cùng thương đau."

Lũ chim nhỏ có nghe đâu

Còn cười chế nhạo những câu khuyên nhằng

Rồi chúng tiếp tục nhặt ăn

Những hạt giống của người dân gieo trồng.

Khi lúa mọc xanh cánh đồng

Én khuyên chim "Hãy coi chừng bạn ơi

Cây lúa đã lên cao rồi

Sau mùa gặt lúa người thời săn chim.

Các bạn hãy thử nhìn xem

Chim lớn, Cò, Vịt phải tìm nơi xa

Bạn không có thể bay xa

Hãy tìm nơi trốn để mà an thân

Tường cao người khó đến gần

Làm tổ nơi đó mười phần bình yên."

Chim nhỏ chán nghe lời khuyên

Vẫn cười chế nhạo chẳng thèm quan tâm

Thế nhưng một ngày thật gần

Tai hoạ chụp xuống muôn phần thảm thương

Lũ chim nhỏ rất nhiều con

Nô lệ trọn kiếp trong lồng bị giam.

Không chịu nghe lời khuyên can

Đến khi gặp nạn biết làm gì hơn.

Bùi Phạm Thành

(ngày 25 tháng 5 năm 2021)