Sự Tích Quả Dưa Hấu

Sự Tích Quả Dưa Hấu

Chuyện xưa kể có một người

Thông minh, tháo vát, con nuôi vua Hùng

Vợ con sống rất ung dung

Sinh ra kiêu ngạo vẫn từng nói ra:

"Của cải, tiền thân của ta

Chẳng nhờ ơn chúa để mà hiển vinh."

Hùng Vương nghe thế bực mình:

"Làm con chẳng biết phận mình, ơn vua

Tánh tình kiêu ngạo có thừa

Bỏ ra hoang đảo cho chừa một phen."

BỊ đày ra đảo Nga Sơn

Vợ con lo sợ sống còn ra sao

An Tiêm nói rằng: "Chẳng sao

Trời sinh trời dưỡng lẽ nào phải lo."

Một hôm đang lúc tháng tư

Con chim bạch hạc đến từ phương tây

Nhả ra mấy hột nơi này

Nẩy mầm, ra quả từng dây lan tràn

Quả xanh ruột đỏ thật ngon

Thế là từ đấy tiếng đồn lan xa

An Tiêm gọi trái "Tây qua"

Đổi lấy lúa gạo để mà nuôi thân

Dân chúng ở khắp xa gần

Mua về dùng hạt để trồng khắp nơi.

Một hôm Hùng Vương sai người

Đến hơi hoang đảo xem thời ra sao

Nghe truyện Vương cũng thở phào:

"Vật tiền thân đó có nào sai đâu."

Tên đảo An Tiêm Sa Châu

Nghìn năm bồi đắp từ lâu đến giờ

Trở thành thôn xóm bên bờ

Mai An tên gọi bây giờ còn đây

Dưa hấu có từ nơi này

An Tiêm sự tích ngày nay còn truyền.

Bùi Phạm Thành

(ngày 19 tháng 6 năm 2021)

---

Truyện dưa hấu

Ngày xưa, đời Hùng Vương có một người tên là Mai An Tiêm, người ngoại quốc, mới được bảy tuổi, do thuyền buôn chở đến. Vương mua về làm đầy tớ, kịp lúc lớn lên thì diện mạo đoan chính, nhớ biết nhiều việc.

Vương đặt tên là Yển, tên chữ là An Tiêm và cho một người thiếp, sinh được một trai, Vương yêu dùng để sai bảo, dần dần Yển thành phú quý, ai cũng úy phục, và chen nhau đến dâng lễ vật không thức gì là không có; Yển sinh ra kiêu mạn, thường tự bảo rằng:

- Của cải này là vật tiền thân của ta, ta không từng trông nhờ vào ơn chúa.

Hùng Vương nghe được, cả giận nói rằng.

- Làm thần tử mà nó không biết ơn chúa, sinh ra kiêu mạn, nói rằng của cải đều là vật tiền thần của nó. Bây giờ ta đem bỏ nó ra ngoài biển, ra cái chỗ không người ấy coi thử nó có còn cái vật tiền thân của nó nữa hay không?

Bèn đày Mai Yển ra ngoài bãi cát cửa biển Nga Sơn, tứ phía không có dấu chân người đi đến, chỉ để cho lương thực đủ dùng trong bốn năm tháng mà thôi, ăn hết là chết đói. Chị vợ khóc ầm lên, bảo rằng ta chắc chết ở đây không lý gì sống được.

Tiêm nói:

- Trời đã sinh thì trời phải dưỡng, có lo gì?

Ở chưa bao lâu, đương lúc tháng Tư, bỗng thấy một con bạch hạc từ phương tây bay lại, đậu lên một mỏm núi cao, kêu lên ba bốn tiếng thì sáu bảy hạt dưa rơi trên mặt cát, đâm chồi nẩy lộc, lan trên cát, xanh tốt rườm rà, rồi kết thành trái dưa, nhiều không kể xiết.

An Tiêm mừng rỡ nói:

- Đây đâu phải là quái vật, đó là trời cho để nuôi ta đó.

Bổ dưa ra ăn thì mùi vị thơm tho ngọt ngào, ăn vào thì tinh thần khỏe khoắn; rồi cứ mỗi năm trỉa thêm, ăn không hết thì đem đổi lấy lúa gạo nuôi vợ con. Nhưng không biết dưa ấy tên là gì, mới nhân chim tha từ phương tây đem đến nên đặt tên là Tây qua.

Nhưng khách chài lưới, buôn bán, ưa mùi vị của nó đều đem phẩm vật của mình để đổi lấy dưa. Nhân dân xa gần, trên rừng dưới bến tranh nhau mua hạt, bắt chước trồng tỉa khắp bốn phương; dân gian suy tôn An Tiêm làm “Tây qua phụ mẫu”.

Lâu ngày, Vương nhớ đến An Tiêm, sai người đến chỗ An Tiêm ở hỏi thăm có còn sống hay không.

Người ấy về tâu lại với Vương. Vương than thở hồi lâu mới nói rằng:

- Nó bảo là vật tiền thân của nó, thực là không nói dối vậy.

Vương bèn triệu An Tiêm về, trả quan chức lại và cho tỳ thiếp, đặt tên chỗ An Tiêm ở là “An Tiêm Sa Châu”; thôn ấy gọi là Mai An, đến nay còn lấy tây qua tôn phụng tổ khảo mà tế tự, là khởi đầu từ An Tiêm vậy.

Tham khảo:

Theo: Lĩnh Nam Chính Quái

Bản dịch của Lê Hữu Mục

Khai Trí xuất bản lần thứ nhất, năm 1960