101 Truyện Thiền: 19. Nguyên Lý Đầu Tiên

19. Nguyên Lý Đầu Tiên

Ở chùa Obaku

Có một dòng thư pháp

Viết “Nguyên Lý Đầu Tiên"

Được người đời thán phục.

Thiền sư Kosen viết

Ra dòng chữ đẹp này

Hơn hai trăm năm trước

Truyền tụng đến ngày nay.

Dòng chữ này khởi đầu

Ông đã viết trên giấy

Và bản viết sau cùng

Khắc lên gỗ như vậy.

Chuyện kể khi ông viết

Dòng chữ này lần đầu

Người đệ tử đứng cạnh

Chê rằng “Chưa được đâu."

Ông viết bản thứ nhì

Nghĩ rằng chắc là được

Nhưng người đệ tử chê

“Nghèo nàn, dở hơn trước."

Ông lại viết bản khác

Người đệ tử lại chê

Tám mươi bốn bản viết

Đều bị chê như thế.

Lúc đệ tử ra ngoài

Cảm thấy lòng thư thái

Kosen viết thật nhanh

Hoàn thành bản viết cuối.

Người đệ tử trở lại

Giật mình nhìn bản viết

Người đệ tử tuyên bố:

“Một tác phẩm trác tuyệt."

                oOo

Ta sống ở trên đời

Thường sợ bị chê cười

Sợ thị phi, phê phán

Sợ gặp điều rắc rối.

Khó làm được việc tốt

Nếu ta bị phân tâm

Bỏ đi những tạp niệm

Mới có thể thành công.

Bùi Phạm Thành

( Ngày 17 tháng 6, 2019)

---

Nếu có ghé thăm chùa Obaku ở Kyoto, chúng ta sẽ thấy một dòng chữ khắc “Nguyên Lý Đầu Tiên”. Các chữ này lớn lạ thường, và những người rành thư pháp luôn luôn thán phục chúng như là một trong những tác phẩm hàng đầu. Các chữ này do Kosen viết hai trăm năm về trước.

Lúc viết, thiền sư viết trên giấy, sau đó các nghệ nhân làm bản khắc lớn hơn bằng gỗ. Trong khi thiền sư viết, có một người đệ tử bạo gan và trực tính ở bên cạnh, vị đệ tử này đã hòa nhiều lít mực cho thiền sư để viết mấy chữ này, và luôn luôn phê bình thư pháp của thiền sư.

“Chưa được,” vị đệ tử nói với Kosen sau lần viết đầu.

“Cái này thì sao?”

“Nghèo nàn. Dở hơn cái trước,” vị đệ tử nói.

Kosen kiên nhẫn viết hết tờ này đến tờ khác cho đến khi 84 chữ “Nguyên Lý Đầu Tiên” đã được viết, mà vị đệ tử khó tính vẫn chưa bằng lòng.

Rồi, khi vị đệ tử bước ra ngoài một lúc, Kosen nghĩ: “Đây là cơ hội để mình thoát được con mắt sắc bén của hắn,” và thiền sư viết vội vã, với tâm trống rỗng mọi tạp niệm. “Nguyên Lý Đầu Tiên.”

Khi trở lại, người đệ tử tuyên bố “Đây là một tác phẩm tuyệt vời.” 

---

The First Principle

When one goes to Obaku temple in Kyoto he sees carved over the gate the words “The First Principle.” The letters are unusually large, and those who appreciate calligraphy always admire them as being a masterpiece. They were drawn by Kosen two hundred years ago.

When the master drew them he did so on paper, from which workmen made the larger carving in wood. As Kosen sketched the letters a bold pupil was with him who had made several gallons of ink for the calligraphy and who never failed to criticize his master’s work.

“That is not good,” he told Kosen after the first effort.

“How is that one?”

“Poor. Worse than before,” pronounced the pupil.

Kosen patiently wrote one sheet after another until eighty-four First Principles had been accumulated, still without the approval of the pupil.

Then, when the young man stepped outside for a few moments, Kosen thought: “Now is my chance to escape his keen eye,” and he wrote hurriedly, with a mind free from distraction. “The First Principle.”

“A masterpiece,” pronounced the pupil.