2 Con Giáp

Email trong nhóm ở sở của Hùng năm nào cũng rôm rả lời chúc tụng khi năm mới đang đến. Nhóm của Hùng cũng độ hơn 60 người.  Tính theo màu da thì nhóm có 3 sắc dân chính: da trắng, Ấn Độ và Á Châu (nghĩa là Trung Hoa và Việt Nam).

Năm Tây thì chúc Happy New Year. Năm ta thì chúc Happy New Lunar Year.  Cứ thế thì chẳng có gì để phải nói. Có lần vào dịp năm ta, có bạn đồng nghiệp da trắng gửi ra lời chúc “Happy Tet” đến mọi người trong nhóm. Thế là emails bắt đầu "xẹc" qua, "xẹc" lại.

Chẳng là vì các đồng nghiệp người Hoa, hoặc gốc Hoa, lúc nào cũng muốn toàn thế giới xem là ngoài lời chúc Happy Lunar New Year, thì chỉ có Happy Chinese New Year mới đúng là chính thống!

Gặp mấy anh bạn người Việt, hoặc gốc Việt, lại cứ tỉnh bơ vờ đi cái "chính thống" và cứ… “Happy Tet” với tất cả đồng nghiệp nam thanh, nữ tú trong sở.

Phải nói là trong tương quan Mỹ-Việt trong cái xui lại có cái may.  Qua vụ Tết Mậu Thân 1968, sử sách và báo chí của Mỹ ghi là Tet Offensive, thì chữ Tet đã "tự động" dính liền với những ngày đầu năm âm lịch của người Việt.

Theo kiểu nói của phe ta, thì "xương máu lắm" chữ Tet (=Tết) mới đi vào lịch sử của xứ cờ hoa.  Và mấy anh Chinese có muốn áp đặt cái Chinese New Year làm "mẫu mực" thay cái Tết của Việt Nam tại Mỹ thì cũng... No way, José!

Giữa những emails nhắc khéo các "ưu việt" của Trung Hoa lại có anh bạn trẻ Việt Nam “ngu ngơ” gửi email chào đón: Welcome to America, folks.  This is the land of the free and home of the brave!

Bằng một message giản dị, anh bạn trẻ đã "vỗ” nhẹ một cú vô mặt mấy người anh em nước lớn: Ở xứ Mỹ này, giá trị chẳng nằm nơi vài ngàn năm văn hiến hay nước lớn, nước bé gì cả. Mà nơi đây giá trị là tự do và can đảm, mấy bạn!

Message “chào mừng” kiểu này làm mấy anh bạn Chinese bị khựng. Các anh này nếu có bực mình và khiếu nại với human resources (phòng nhân viên) của sở thì cũng chẳng làm được cái thể… chế gì cả vì câu nói đó là một phần trong bài quốc ca của Hoa Kỳ.

Nhưng sure là  các anh gốc Đại Hán, kiểu chauvinism nước lớn, thì dễ cảm thấy như bị móc họng.  Thì… So, what? Bên Mỹ này, trong sở làm, mới nhìn thì xem ra như rất tự do, ai muốn làm gì thì làm. Nhưng "coi dzậy mà không phải dzậy" vì mạng nào làm bậy, thì được "dìu" (escort) ra khỏi sở ngay và... Do not come back!

Ở lục địa bên kia bờ Thái Bình Dương, có là con ông Tập, hay cháu ông Mao gì gì đi nữa, thời qua đến Mỹ này cũng phải vào khuôn vào phép "get in line"! Thành ra dần dần người Á Châu hay Ấn Độ vào đến Mỹ, và đi làm ở đây thì cũng đều phải "vô hàng ngay ngắn" cùng với dân bản xứ.

Làm việc bận rộn có quên đi, thì thời gian vẫn cứ trôi qua. Cứ hết một chu kỳ thời gian thì lại có năm mới. Và có… Tết! Rồi thì ai reo “Happy Tet”, hay ai réo “Happy Chinese New Year” thì trong một… “land of the free” đều được lắng nghe hết cả.

Nhưng lâu lâu cũng có trục trặc như lần Tết rơi năm "Mẹo". Lần đó có anh chàng da trắng nào đó tò mò hỏi:  Năm nay là năm con gì vậy?

Trường phái Tết thì trả lời là Year of the Cat - Năm con Mèo.

Trường phái Chinese New Year thì Year of the Rabbit - Năm con Thỏ.

Lúc đó, mới đi luc tìm, thì thấy trong 12 con giáp, giữa Việt và Hoa có 2 con giáp khác nhau.  Việt Nam gọi là Sửu/Trâu (Buffalo) và Mẹo/Mèo (Cat). Và Trung Hoa thì gọi là Bò (Ox) và Thỏ (Rabbit).

Emails qua lại một hồi về 2 con giáp này, tới lúc có một anh gốc Hoa giả ngây dự đoán rằng không chừng người Việt thời xưa không rành chữ Hán nên “đọc lộn” chữ Thỏ thành chữ Mèo, chữ Bò thành chữ Trâu?!

Phe Happy Tet bị khựng vì cũng không biết "trả đòn" như thế nào. Còn phe "Chinese New Year" thì được thể, xem chữ Hán chính gốc Tàu mới là tiêu chuẩn!

Xưa nay anh bạn Hùng vẫn hay im lìm ngồi làm việc trong góc. Vẫn đọc những emails này nhưng anh chưa bao giờ ý kiến.  Có điều anh không khoái mấy màn nước lớn, ỉ đông bắt nạt người khác. Nên lần đó anh phá lệ lên tiếng:

"Guys, lúc xưa người Việt Nam dùng chữ Hán. Mọi liên lạc văn thư ngoại giao giữa Trung Hoa và Việt Nam đều dùng chữ Hán.  Nên cho rằng người Việt thời đó hiểu sai chữ Thỏ thành chữ Mẹo thì đúng là chẳng biết gì cả!

Người Việt không chối cãi cái hay của văn minh Trung Hoa, và cần phải học hỏi, phải áp dụng.  Nhưng, well, Việt Nam vẫn phải là Việt Nam và không thể hoàn toàn giống hệt Trung Hoa.

Nên, dù vẫn sử dụng hệ thống lịch của người Hoa sáng chế, người Việt xa xưa đã cố ý biến đổi 2 con giáp từ Bò (Ox) sang Sửu/Trâu (Buffalo) và Thỏ  (Rabbit) sang Mẹo/Mèo (Cat) để khỏi hoàn toàn giống Tàu."

Anh bạn Hùng này còn đưa ra thêm một số sự kiện lịch sử:  Thời xưa, người Trung Hoa thì để tóc bím (pigtail), người Việt quấn tóc quanh đầu.  Người Trung Hoa có răng trắng. Thì người Việt nhuộm răng đen.

Không phải vì không biết đến mỹ thuật, không biết phân biệt đẹp hay xấu. Nhưng nhu cầu sống còn của người Việt để không bị Trung Hoa đồng hóa đã khiến người Việt phải thực hiện những biện pháp cực đoan này.  Chỉ để người Việt K-h-ô-n-g G-i-ố-n-g người Trung Hoa!

Còn là bực thầy trong tuyên truyền, người Việt đã “tẩy não” con cháu qua nhiều thế hệ bằng những câu răn dậy:  Thừa con mới gả cho phường trắng răng (Only allow “spare” daughters to get married with “white teeth thugs.”)

Khi nghe nói tới những biện pháp "dữ dằn" như trên,  được áp dụng truyền đời từ thế hệ này qua thế hệ khác, thì có ngu nhất cũng phải hiểu là bằng mọi giá người Việt quyết tâm duy trì bản sắc (identity) của mình.  Và Việt là phải khác với Tàu!

Theo như trình bày của bạn Hùng này thì rõ ràng là từ thời xa xưa mấy "brave men" người Việt biết rõ là họ muốn làm gì khi sửa 2 con giáp Bò (Ox) thành Sửu/ Trâu (Buffalo) và Thỏ (Rabbit) thành Mẹo/Mèo (Cat).

Cho nên trận đấu võ mồm trong một không gian ảo về "2 con giáp" đã đi vào chung cuộc: Hey, mấy bạn, Tàu là nước lớn nhưng còn lâu mới "xóa xổ" được Việt Nam tụi tôi.  Got it?!

Vì chuyện 2 con giáp này, cả nhóm Việt trong sở gọi đùa anh bạn Hùng này là "Vietnamologist"!  Thực tình thì anh bạn Hùng cũng chỉ ghi lại những gì bạn ta nghe được từ người lớn tuổi.

Tưởng đâu sự việc này chỉ được quan tâm nhiều bởi 2 nhóm Việt-Hoa, ngờ đâu vài ngày sau, có một anh chàng tên James, tóc vàng, làm ở building khác tìm đến chỗ anh bạn Hùng và rủ đi ăn trưa.  James cho biết anh đã forwarded những emails vừa qua đến người cha của anh. Cha của James đã từng tham chiến tại Việt Nam và vẫn quan tâm đến Việt Nam.  Ông nhờ James nói lời cám ơn đến anh bạn Hùng vì đã giúp ông hiểu thêm chút ít về người Việt Nam.

***

Nhiều năm đi qua. Và anh bạn Hùng từ lâu cũng không còn làm việc tại sở cũ.  Hùng cũng mất liên lạc với James và cha của James từ vài năm trước. Mất liên lạc với những người bạn dễ mến như thế cũng là điều không vui. Nhưng nhiều khi như thế cũng là một điều hay cho Hùng.

Vì nhân dịp xuân về, sau lời chúc Happy Tet, nếu như ông thân của James có hỏi Hùng tại sao Việt Nam ngày nay lại đang đánh mất bản sắc bất khuất của mình trước việc khấu tấu và tùng phục Bắc Kinh, một thứ Đại Hán tân thời, thì thực sự Hùng cũng không tìm được câu trả lời.

Trần Thi

Ngày 12, tháng 1, 2017

San Jose, trước thềm năm Đinh Dậu