Lao Động

Sau ba tiếng đồng hồ bàn thảo và giảng giải cái định nghĩa lao động có quản giáo dự thính, các anh em tù cải tạo đều mệt mỏi và buồn ngủ.  Anh Đức, Khối Trưởng, người "cầm càng" buổi thảo luận bỗng nói to:

"Sau đây, để thay đổi không khí, xin mời anh Tùng phát biểu."

Đang thiu thiu buồn ngủ, tôi giật mình khi nghe kêu đích danh mình.  Tôi gượng gạo lên tiếng:

"Tôi thấy anh em mình đã "đào sâu" suy nghĩ và giảng giải rất đầy đủ khiến tôi "nắm" rất rõ ý nghĩa của lao động.  Để nắm rõ hơn nữa, tôi có một câu hỏi nhờ anh em đào sâu thêm và trả lời giùm.  Tôi sẽ đọc lại định nghĩa lao động trước khi hỏi.  Trong khi chờ đợi anh em giúp đỡ hoặc anh cán bộ quản giáo lên lớp thêm nếu cần, tôi sẽ xin phần nào cố gắng đào sâu suy nghĩ tự trả lời câu hỏi của mình.

Vâng,  đây là định nghĩa lao động:

Lao động là việc làm có ý thức của con người nhằm cải biến thiên nhiên tạo ra của cải vật chất và tinh thần cần thiết cho xã hội. 

Và câu hỏi của tôi là:

Vậy thì cái việc làm của ông già và bà già vợ tôi cách đây hơn 20 năm về trước vào một đêm tối trời nào đó để tạo ra bà xã tôi có phải là lao động hay không? 

Theo tôi thì

Đó là việc làm có ý thức của con người, nhưng có nhằm cải biến thiên nhiên không?  Đúng là có vì ông bà đã từ không (có con)  mà đã cải biến thành có (con).  Có tạo ra của cải vật chất và tinh thần không?  Thưa, của cải vật chất là những gì ta có thể trông thấy, sờ mó được v.v... Ông bà đã tạo ra bà xã tôi, và rõ ràng tôi có thể trông thấy, ...sờ mó được...  Thưa, còn của cải tinh thần là những gì có giá trị tuy không thấy, không sờ mó được.  Vâng, bà xã tôi đã cho tôi tình yêu, chẳng phải là một giá trị tinh thần hay sao?  Có cần thiết cho xã hội không?  Theo tôi thì việc làm này rất cần thiết cho xã hội được tiếp diễn tới các thế hệ mai sau.

Tóm lại, theo cái "nắm" chắc là chưa chặt lắm của tôi thì việc làm ấy hội đủ các yếu tố mà định nghĩa lao động đã nêu ra.  Tuy nhiên, việc làm ấy có quả thật là lao động hay không thì chắc anh em mình cần đào sâu suy nghĩ thêm nhiều, phải không ạ? 

Thầy chạy.

Ghi chú: Đây là chuyện có thật trong trại tù cải tạo L19 T4 tại Trảng Lớn, Tây Ninh, năm 1976.

Khối: tương đương với đại đội.